Litsela tse 5 tsa ho Sireletsa Khoebo ea Hao ho Litlhaselo tsa Cyber

Tsoela pele ho bala ho ithuta hore na u ka sireletsa khoebo ea hau joang ho tse atileng haholo litlhaselo tsa cyber. Lihlooho tse 5 tse boletsoeng li bonolo ho li utloisisa, 'me li na le litšenyehelo tse ngata ho li sebelisa.

1. Boloka lintlha tsa hau

Nka li-backups tsa kamehla tsa data ea hau ea bohlokoa, le mamella teko di ka tsosoloswa.

Sena se tla fokotsa tšitiso ea tahlehelo efe kapa efe ea data ho tsoa ho bosholu, mollo, tšenyo e 'ngoe ea' mele, kapa ransomware.

Hlalosa hore na ke eng e lokelang ho bolokoa. Ka tloaelo sena se tla kenyelletsa litokomane, linepe, mangolo-tsoibila, mabitso le lialmanaka, tse bolokiloeng lifoldareng tse 'maloa tse tloaelehileng. Etsa hore tšehetso e be karolo ea khoebo ea hau ea letsatsi le letsatsi.

Netefatsa hore sesebediswa se nang le bekapo ya hao ha sea hokelwa ruri ho sesebelisoa se tšoereng kopi ea mantlha, eseng ka 'mele kapa marang-rang a lehae.

Bakeng sa liphetho tse ntle, nahana ka ho boloka li-backups ho cloud. Sena se bolela hore data ea hau e bolokiloe sebakeng se arohaneng (hole le liofisi / lisebelisoa tsa hau), 'me u tla khona ho e fumana kapele, kae kapa kae. Sheba lethathamo la lihlahisoa tsa rona bakeng sa li-server tsa li-backup tsa maru tse seng li loketse khoebo.

2. Boloka lisebelisoa tsa hau tsa mohala li bolokehile

Li-smartphone le matlapa, tse sebelisoang kantle ho polokeho ea ofisi le lehae, li hloka tšireletso e fetang ea lisebelisoa tsa komporo.

Bulela PIN/password ts'ireletso/ho tsebahatsa menoana bakeng sa lisebelisoa tsa mohala.

Lokisa lisebelisoa e le hore ha li lahlehile kapa li utsuoa li ka ba lateloa, e hlakotsoe ka remoutu, kapa e notletsoe ka remoutu.

Boloka ea hau disebediswa le lisebelisoa tsohle tse kentsoeng morao tjena, sebelisa 'ntjhafatsa ka tsela e iketsang' kgetho haeba e fumaneha.

Ha u romella lintlha tsa bohlokoa, u se ke oa hokela libakeng tsa sechaba tsa Wi-Fi - sebelisa likhokahano tsa 3G kapa 4G (ho kenyeletsoa tethering le li-dongle tse se nang mohala) kapa sebelisa li-VPN. Sheba lethathamo la lihlahisoa tsa rona bakeng sa li-server tsa VPN tse itokiselitseng khoebo.

3. Thibela tšenyo ea malware

U ka sireletsa mokhatlo oa hau tšenyong e bakiloeng ke 'malware' (software e kotsi, ho kenyeletsoa livaerase) ka ho sebelisa mekhoa e bonolo le e theko e tlase.

Sebelisa antiviru software ho likhomphutha tsohle le lilaptop. Kenya software e amohetsoeng feela matlapeng le li-smartphone, le ho thibela basebelisi ho khoasolla lisebelisoa tsa batho ba bang mehloling e sa tsejoeng.

Kopanya software eohle le firmware ka ho sebelisa liapdeite tsa morao-rao tsa software tse fanoeng ke bahlahisi le barekisi. Sebelisa 'ntjhafatsa ka tsela e iketsang' kgetho moo e fumanehang.

Laola ho kena mecheng ea litaba e ka tlosoang joalo ka likarete tsa SD le lithupa tsa USB. Nahana ka boemakepe ba batho ba holofetseng, kapa ho fokotsa phihlello ea litaba tse thibetsoeng. Khothalletsa basebetsi ho fetisetsa lifaele ka imeile kapa polokelo ea leru ho e-na le hoo.

Kenya firewall ea hau (e kenyelelitsoe le tse ngata tsamaiso ea ho sebetsa) ho theha sebaka sa buffer pakeng tsa marangrang a hau le Marang-rang. Sheba lethathamo la lihlahisoa tsa rona bakeng sa li-server tsa cloud firewall tse seng li loketse khoebo.

4. Qoba litlhaselo tsa phishing

Litlhaselong tsa bosholu, bomenemene ba romela mangolo-tsoibila ao e seng a nnete a botsang lintlha tsa bohlokoa joalo ka lintlha tsa banka, kapa tse nang le likhokahano tsa liwebsaete tse kotsi.

95% ea tlolo ea molao ea data e qalile ka litlhaselo tsa phishing, mosebeletsi ea tloaelehileng o fumana mangolo-tsoibila a phishing a 4.8 ka beke, 'me tlhaselo e tloaelehileng ea phishing e ka bitsa khoebo ea hau $ 1.6 milione.

Netefatsa basebetsi u se ke ua sheba marang-rang kapa ua sheba mangolo-tsoibila ho tsoa akhaonteng e nang le Litokelo tsa motsamaisi. Sena se tla fokotsa phello ea litlhaselo tse atlehileng tsa phishing.

Sheba malware 'me fetola diphasewete kapele kamoo ho ka khonehang haeba u belaela hore tlhaselo e atlehileng e etsahetse. Se otle basebetsi haeba ba ka hlaseloa ke tlhaselo ea phishing. Sena se tla nyahamisa tlaleho ea nako e tlang ho tsoa ho basebetsi.

Ho e-na le hoo, etsa hore basebetsi ba tšireletso ba itšoare hantle beke le beke, liteko tsa khoeli le khoeli, kapa tsa kotara tsa phishing ho tsepamisa maikutlo ho basebelisi tlhokomeliso ea ts'ireletso boiteko ba ho koetlisa ba tlokotsing haholo mokhatlong oa hau.

Sheba matšoao a hlakileng a phishing, joalo ka mopeleto le sebōpeho-puo tse fosahetseng, or liphetolelo tsa boleng bo tlaase ea li-logos tse hlokomelehang. Na aterese ea lengolo-tsoibila e shebahala e nepahetse, kapa e leka ho etsisa motho e mong eo u mo tsebang? Sheba lethathamo la lihlahisoa tsa rona bakeng sa li-server tsa phishing tse seng li loketse khoebo bakeng sa koetliso ea tlhokomeliso ea ts'ireletso ea basebelisi.

5. Sebelisa liphasewete ho sireletsa lintlha tsa hau

Li-password - ha li kengoa tšebetsong ka nepo - ke mokhoa oa mahala, o bonolo, hape o sebetsang oa ho thibela batho ba sa lumelloeng ho fumana lisebelisoa le data ea hau.

Etsa bonnete ba hore li-laptops tsohle le li-desktops sebelisa lihlahisoa tsa encryption tse hlokang password ho qala. Bulela tshireletso ya password/PIN or kananelo ea menoana bakeng sa lisebelisoa tsa mohala.

Sebelisa multi factor authentication (MFA) bakeng sa liwebsaete tsa bohlokoa tse kang libanka le imeile, haeba u fuoa khetho.

Qoba ho sebelisa li-password tse ka lebelloang esale pele joalo ka mabitso a malapa le liphoofolo tse ruuoang lapeng. Qoba li-password tse atileng tseo linokoane li ka li hakanyang (joalo ka passw0rd).

Haeba u lebala phasewete ea hau kapa u nahana hore motho e mong oa e tseba, bolella lefapha la hau la IT hang-hang.

Fetola li-password tsa kamehla tsa bahlahisi tseo lisebelisoa li fanoang ka tsona pele li abeloa basebetsi.

Fana ka polokelo e sireletsehileng kahoo basebetsi ba khona ho ngola li-password mme ba li boloke li sireletsehile ka thoko ho sesebelisoa sa bona. Netefatsa hore basebetsi ba ka seta li-password tsa bona bocha habonolo.

Nahana ka ho sebelisa molaoli oa password. Haeba u sebelisa e 'ngoe, etsa bonnete ba hore phasewete ea 'master' e fanang ka phihlello ea li-password tsa hau kaofela e matla. Sheba lethathamo la lihlahisoa tsa rona bakeng sa li-server tsa molaoli oa password tsa leru tse seng li loketse khoebo.